Wetenschappers en mediahypes

De snelheid waarmee soorten uitsterven door verlies van hun habitat, wordt volgens onderzoekers van de Universiteit van Guangzhou, China overschat. Voor het bepalen van deze snelheid wordt een methode gehanteerd die niet accuraat zou zijn. Dit nieuws verspreidde zich vliegensvlug over de wereld. De sceptici ten aanzien van het uitstervingsprobleem konden zeggen: ‘Zie je nu wel, we hadden gelijk, het valt allemaal wel mee.’

Een voorbeeld van een soort/area curve. Door de curve naar links te volgen kan men aflezen welk verlies van habitat gepaard gaat met welk verlies aan soortent.

De meest gebruikte indirecte methode bestaat uit het schatten van de snelheid van uitsterven door de soort/area-curve om te keren en terugwaarts te extrapoleren naar de kleinere area’s om het verwachte verlies van soorten te berekenen. Schattingen van uitstervingssnelheid die gebaseerd zijn op deze methode zijn bijna altijd hoger dan die werkelijk geobserveerd worden. Dit wordt ook wel het uitstervingsdebet genoemd. Hoeveel habitat moet er verloren gaan om elk individu van een bepaalde soort te doden? Dat habitat is volgens de curve veel groter dan strikt nodig. Laat je enkele individuen leven in een klein habitat, dan zijn ze weliswaar niet uitgestorven en heb je te maken met een uitstervingsdebet volgens de wetenschappelijke begrippen maar door hun lage aantal zullen ze mettertijd zeker uitsterven.

Naar aanleiding van dit artikel schreef Greg Laden een mooi blog en analyseerde het artikel van de onderzoekers nauwgezet. Het probleem is dat uitsterving volgens de definitie de verdwijning van het laatste individu van een soort betekent. Greg Laden beweert terecht dat een soort waarvan er nog slechts zo’n 50 exemplaren in leven zijn, heel waarschijnlijk uitsterft. Het is niet nodig te observeren of te berekenen dat het laatste individu uitsterft. Het is genoeg de populatie tot weinig individuen te reduceren en slecht geluk, ziekten of inteelt doen de rest. Op dezelfde wijze is het genoeg een klein stuk bos over te laten en te zien dat er nog steeds veel soorten in voorkomen. Maar het aantal individuen van elke soort zal zo klein zijn dat zij allemaal uit zullen sterven. Uitstervingscijfers worden dus NIET overschat.

Een blogger bij National Geographic had contact opgenomen met de auteurs van het ondertussen beroemd geworden artikel. Deze onderzoeker had veel spijt van de mediahype die rond hun artikel was ontstaan. Hij gaf aan dat zij alleen maar een technisch probleem rond de gebruikte methode wilden uitlichten. Toch vertelde dezelfde onderzoeker in interviews wel ronduit dat de meest gebruikte methodes te hoge uitstervingscijfers gaven. En dat is helaas de conclusie die bij de media en de beleidsmakers is blijven hangen.

Tot slot een prachtig filmpje van de meest noordoostelijk levende kat, de armoerluipaard, waarvan er nog maar 50 exemplaren in leven zijn. Deze kat leeft ook nog eens verspreid over ver uit elkaar gelegen gebieden, dus zijn de verschillende populaties nog kleiner. Op dit filmpje kunnen we ze nog in het wild zien weliswaar reeds met een zwaar gemoed.