Italiaanse bijen

In Noord-Italië gaan de bijen dood van de honger. Het regent veel en het is erg koud zodat de bloemen de kans niet eens krijgen om mooi open te gaan. Het stuifmeel spoelt weg. Dit wordt verteld door de imker op het filmpje dat hier te zien is. Hij laat een hand vol met dode bijen zien. Het ziet er allemaal hopeloos uit. Zowel deze als vele andere imkers moeten momenteel hun bijen bijvoeren met honing ofwel de honing teruggeven.

Gelukkig worden er in Italië geen neonicotinoiden gebruikt. In dat geval zou de honger van de bijen wel eens de nekslag kunnen betekenen voor vele bijenvolken. Toch zijn er af en toe berichten van “bijenmoord” waarin er lokaal bijen doodgaan als gevolg van abusievelijk gebruik van landbouwgiffen. Deze staan blijkbaar nog steeds in de schappen.*

Half Mei zijn er drie van de zes neonicotinoiden in de ban gedaan door de Europese Unie. Er zijn er dus nog drie over. Het is moeilijk te begrijpen wat het verschil is tussen al deze neonicotinoiden. Zouden de overige drie nu meer gebruikt gaan worden en maakt het verbod dus weinig uit ? Het verbod gaat in vanaf 1 december 2013 en duurt twee jaar. Maar het gebruik is gedurende die twee jaar uitsluitend verboden gedurende de maanden van intense bloei, dat wil zeggen van Maart tot Mei en nog een korte periode van het jaar. In eerste instantie sprak men van een overwinning, maar het blijkt nu dat er bar weinig behaald is met de internationale petities en protesten. Het vreemde is dat ook de politici mensen zijn en dus enige bezorgdheid zouden moeten tonen ten aanzien van de bijensterfte. Of ze zitten verstrikt in een wirwar van wetgevingen en bureaucratie.

.

Er is een Italiaans Europarlementariër Andrea Zanoni, die zich bezighoudt met dierenbescherming en milieu. Hij zet zich nu in voor het verbod op gebruik van Fipronil, geproduceerd door BASF. Dit product wordt gebruikt om zaden te behandelen waardoor de planten die daar uit groeien resistent zijn tegen plaagdieren (geen GGO’s dus). Bijen raken ook hier gedesoriënteerd van of gaan er zelfs aan dood. Het drinken door de bijen van dauwdruppels of guttatie is genoeg. Van deze chemische stof wordt nu door de EFSA (Europese Autoriteit voor voedselveiligheid) bepaald in hoeverre die in aanmerking komt voor een ban. Deze zou reeds in juni in kunnen gaan.

Het weer blijft hier voorlopig nog slecht. Ondanks deze negatieve geluiden ga ik morgen mijn hoed, kap en handschoenen kopen om dan volgende week te beginnen met een cursus bijen houden in eigen tuin.

Aangezien er nog steeds veel pesticiden legaal gebruikt worden wilt u misschien ook tekenen voor het verbod op deze producten. Dat mag hier bij avaaz.org.

Lees ook een voorgaand blog over bijensterfte (2009 !)

*Vandaag (1 juni 2013) hoorde ik dat er in Italie nog steeds pesticiden te koop zijn in de tuincentra die neonicotinoiden bevatten. Dat probleem bestaat in Nederland ook maar daar zijn de burgers veel actiever in het aanspreken van de tuincentra op wat zij in hun schappen hebben staan.

Bijensterfte, honing en een virus

Het is eigenlijk een voor de hand liggend gegeven, maar ik las er kort geleden pas over. De honingbij produceert honing met de bedoeling deze vroeg of laat te eten. Maar in de industrie wordt de honing weggehaald en krijgen de bijen er suikerstroop voor in de plaats. Je kunt het eigenlijk wel verwachten dat er bijzondere stoffen in honing zitten die ten goede komen aan de gezondheid van de bij. Maar er is nu pas een wetenschappelijk artikel uitgekomen in PNAS dat laat zien dat honing meerdere stofjes bevat die specifiek detoxificerende genen tot uitdrukking laat komen. Deze stofjes komen ten goede aan de afweer tegen ziekteverwekkers maar ook tegen pesticiden.

Rond het verbod op drie neonicotinoiden, landbouwpesticiden die de bijensterfte zouden veroorzaken, is momenteel veel discussie. Er zouden behalve de neonicotinoiden wel eens veel meer oorzaken kunnen zijn voor de bijensterfte. Er wordt vaker gesproken van de varroamijt, schimmels, parasieten, virussen en verschillende andere mogelijke oorzaken. Het zou ook een samenloop kunnen zijn van al deze en meer factoren, waarbij de pesticiden de zieke bijen de nekslag geven. Dat er zoveel factoren meespelen is al langer bekend. Maar nu blijkt dat door het vervangen van honing door suikerstroop de bijen minder weerstand hebben, zou men wel eens dichter bij een oplossing kunnen komen. Het zou mooi zijn als alleen de overtollige honing weggehaald werd zoals men vroeger deed. Maar dan moet ook de vraag naar honing verminderen. Consumenten zouden daarom eigenlijk geen honing meer moeten kopen. Daar zouden de bijenstichting en andere organisaties wel degelijk voor kunnen vechten.

Een van de auteurs van het artikel in PNAS zei:

“If I were a beekeeper, I would at least try to give them some honey year-round,” Professor Berenbaum said. “Because if you look at the history of Apis mellifera [European honey bees], this species did not evolve with high-fructose corn syrup. It is clear that honey bees are highly adapted to consuming honey as part of their diet,” she said.

Er werd kort geleden in een blogartikel geopperd dat de verminderde weerstand van de bijen ook te wijten zou kunnen zijn aan een virus dat immunodeficientie zou veroorzaken. Er is geen enkele aanwijzing voor dat een dergelijk virus bestaat, maar het zou een hoop kunnen verklaren. Er bestaan wel verschillende bijenvirussen waarvan enkele met CCD te maken zouden kunnen hebben, maar de tests laten zien dat oorzaak en gevolg niet duidelijk zijn in deze gevallen.
Dat er immunodeficientie ten grondslag ligt aan CCD is, zoals het gebrek aan honing als voedsel laat zien, niet nieuw. Daarbij zou het behalve om gebrek aan honing om “stress” gaan. Maar er wordt ook geopperd dat het om besmettingen kan gaan en daarbij om ziekteverwekkers die besmettelijk zijn.
De auteur van het blogartikel Yanega schrijft dat men al langer weet van de bijensterfte die veel verschillende namen kreeg in het verleden. Reeds sinds 1869 was er af en toe sprake van grootschalige bijensterfte. Het bestaan van een HIV maar dan voor bijen, ofwel een BIV, zou veel kunnen verklaren. Yanega stelt in ieder geval voor er naar te zoeken.

h/t Maureen Baartman

Metablog van levensbelang

Gisteren stond er al eenvoudigweg een link geplaatst op het VKblog. Toch vind ik dat het onderwerp meer aandacht verdient en haal daarom enkele blogs aan die hierover gaan.

Het gaat om een probleem dat, na Amerika, ook Europa sinds enkele jaren zwaar treft. Nee, het gaat niet om de financiele crisis, maar om de bijensterfte. Albert Einstein beweerde al: „Als de bij uitsterft, dan heeft de mens nog slechts vier jaar te leven. Zonder bijen geen bestuiving. Geen bestuiving, geen dieren. Geen dieren, geen mensen.”

Vindt u het niet nodig om verder te lezen, teken dan direct de petitie voor maatregelen tegen de bijensterfte op: http://www.petities.nl/petitie/stop_de_bijensterfte/

Over de bijensterfte zijn tenminste drie blogs geschreven die op verschillende manieren de bijensterfte aankaarten: een blog van Anne d’ore, van Pas-Ivy en van mijzelf. Om enig idee te krijgen van dit probleem raad ik u aan om deze blogs te lezen.

Citaat en foto uit Anne d’ore’s blog ‘de bijen sterven’: … Een week later is er buiten noch binnen een bij te bekennen. de zweefvliegen die gelijk met de bijen aankwamen zijn er nog wel, maar het zijn er niet meer zoveel. nee dit ligt niet aan het weer, want bovengenoemde waarnemingen speelden zich in een week tijds af en toen was het alle dagen goed weer. dat ik geen gif gebruik in de tuin is evident en mijn verbazing geldt de grote hoeveelheid bijen die zomaar in een weekje tijd verdween. is hier een imker na de winter een heel volk kwijtgeraakt of waren dit solitaire bijen? inmiddels is het juni met andere bloemen en andere bijen. weer het zelfde verhaal. ik ben geen onbewogen waarnemer. hier raak ik van slag van…

Citaat uit het fabelachtige blog van Pas-Ivy, ‘de laatste imme’: … De laatste pot honing had de oude imker al jaren geleden verkocht voor vele honderden euro’s. Sindsdien hadden de bijen niet meer kunnen brengen dan ze zelf nodig hadden voor hun eerste levensbehoefte. En zelfs dat niet meer. Het ene na het andere volk was gestorven. Niet alleen bij hem. Over de hele wereld had de bijensterfte toegeslagen. Honing was zeldzamer dan het edelste goud. De telers van appels en aardbeien, van paprika’s en tomaten stonden in rijen voor zijn deur om tegen hoge beloning zijn volken te huren. Maar hij had glimlachend zijn hoofd geschud en zijn bijen in zijn eigen tuin gehouden. Nog hadden zij elk jaar kunnen eten van hun rijke oogst terwijl de omliggende moestuinen en boomgaarden vruchteloos de zomer doorstonden. Maar nu was ook voor hem het einde in zicht…

Citaat uit het nieuwsblog van mijzelf, ‘Bijensterfte. De oorzaak?’: … Het blijkt nu dat plantenzaden (vooral van maïs) die met pesticiden als neonicotinoids behandeld zijn, planten voortbrengen die zeer schadelijk zijn voor de bijen. dit niet alleen vanwege het feit dat het nectar en stuifmeel van deze planten gebruikt wordt (zoals tot nu toe gedacht werd), maar omdat de bijen de guttatie en dauw van deze planten drinken. ze krijgen daardoor veel hogere doses neonicotinoids binnen dan gedacht werd en sterven binnen 2-10 minuten als ze deze vloeistof drinken, of na 20-40 minuten als ze de vloeistof alleen maar ‘proeven’…

Ga nu naar: http://www.petities.nl/petitie/stop_de_bijensterfte/ om de petitie tegen bijenstefte te tekenen. De petitie is opgesteld door Jaap Molenaar (natuurbeheerder), Peter Slootweg (imker) en Jeroen van der Sluijs (hoogleraar natuurwetenschap en samenleving). Ga naar de site om meer te lezen over de mogelijke maatregelen tegen de bijensterfte.

Wilt u ook zo’n mooie widget voor de petitie tegen bijensterfte (rechts bovenaan, ontworpen door Kokopelli), ga dan naar deze webpagina, kopieer de HTML-tekst en plaats deze in HTML-modus in een nieuw widget. Wel zelf de kop invullen!

Op deze pagina van Wageningen UR, vind je allerlei informatie over de bijensterfte.

Bijensterfte, de oorzaak?

Half november j.l. luidde het europarlement de noodklok over de bijensterfte. Dit probleem bestaat al meerdere jaren en begint na Amerika nu ook in Europa belangrijk te worden. Zonder bijen raken bloemen niet bevrucht met als resultaat minder planten, groenten en fruit. (Zie ook artikel nrc)

Albert Einstein zei: „Mocht de bij uitsterven, dan heeft de mens nog slechts vier jaar te leven. Zonder bijen geen bestuiving. Geen bestuiving, geen dieren. Geen dieren, geen mensen.”

Bij op de meidoorn (mei 2008)

Velen waarschuwen dat de bijensterfte weleens een groter probleem zou kunnen zijn dan de klimaatveranderingen en CO2-stijging. De oorzaken zouden kunnen liggen bij ziekten veroorzaakt door parasieten, virussen en/of schimmels of bij het grof gebruik van pesticiden. De schuld wordt ook gezocht bij genetisch gemodificeerde en behandelde zaden (gmo). Ook wordt de bijensterfte toegeschreven aan het gebruik van GSM-zenders die de bijen zouden laten verdwalen.

De bijensterfte wordt gekenmerkt door het feit dat meer dan de helft van de bijen niet terugkomt naar de korf; daar worden slechts enkele dode en zieke bijen aangetroffen.
Vanaf vandaag tot en met 26 januari wordt er een congres van bijentelers gehouden in Sorrento, Italië. (Voor de bloggers uit Italie: zie ook artikel Corriere della Sera). Het blijkt nu dat plantenzaden (vooral van maïs) die met pesticiden als neonicotinoids behandeld zijn, planten voortbrengen die zeer schadelijk zijn voor de bijen. Dit niet alleen vanwege het feit dat het nectar en stuifmeel van deze planten gebruikt wordt (zoals tot nu toe gedacht werd), maar omdat de bijen de guttatie en dauw van deze planten drinken. Ze krijgen daardoor veel hogere doses neonicotinoids binnen dan gedacht werd en sterven binnen 2-10 minuten als ze deze vloeistof drinken, of na 20-40 minuten als ze de vloeistof alleen maar ‘proeven’. Deze druppels bevatten concentraties die uitgedrukt worden in ppm (parts per million) terwijl de letale dosis duizend keer lager ligt (ppb of parts per billion).

Dit bewijst maar weer dat de effecten van pesticiden veel te oppervlakkig onderzocht worden. Maar mochten deze pesticiden de schuld zijn van de wereldwijde bijensterfte dan is het tenminste duidelijk wat ertegen gedaan kan worden, al zal de landbouw een effetief pesticide niet zomaar willen opgeven.
Misschien komt er in de loop van de week nog meer nieuws over dit onderwerp uit Sorrento.

Bijgewerkt 28-01-2009: Nu is er ook een bericht in de volkskrant. Hetzelfde probleem doet zich voor in Nederland. En meer op 1 Mei 2009.