De zesde massa-extinctie

Gisteren werd er bericht dat dit mooie fuutje uit Madagascar (Tachybaptus

Van internet: Tachybaptus rufolavatus

rufolavatus) uitgestorven is. Het werd al sinds 1999 niet meer waargenomen. In verband met het tegenwoordige uitsterven van vele dieren wordt gesproken over de zesde massa-extinctie. Een massa-extinctie heeft plaats wanneer er meer soorten verdwijnen dan dat erbij komen en wordt gekenmerkt door het verdwijnen van macroscopische levensvormen, zowel planten als dieren. De biodiversiteit daalt, ook wanneer de biomassa grotendeels gevormd wordt door micro-organismen.

In het kader van dit jaar van de biodiversiteit schreef ik eerder een serie berichten over koralen (Deel 1, 2, 3 en epiloog).  Gedurende de vijf massa-extincties uit de prehistorie zijn de koralen meerdere keren verdwenen, en pas na miljoenen jaren weer aangegroeid. De perioden zonder koralen worden ook wel rifgaten genoemd en hingen toen samen met een plotselinge stijging van CO₂. Ook nu zien we een bedreiging voor de koraalriffen die slecht gedijen bij de hogere temperaturen en het snel gestegen CO₂. De symbiose van de koralen met algen wordt verstoord; de koralen verbleken en sterven. Ook in dit verband wordt er gesproken van de zesde massa-extincitie.

Van internet: de vijf benoemde verticale lijnen geven massa-extincties aan. De zwarte vierkantjes geven globale rifgaten aan en de baksteentjes staan voor uitbundige groei van koraalriffen.

Deze zesde massa-extinctie zou veroorzaakt worden door de mens; door de vernietiging van het natuurlijke habitat, de jacht, de verspreiding van exotische predatoren en ziekten en door klimaatverandering. In 2004 lag de uitsterving rond de 100 tot 1000 soorten per miljoen soorten per jaar. Een situatie die in de buurt komt van elk van de vijf voorgaande massa-extincties. In alle voorgaande extincties is in totaal zo’n 98% van de soorten uitgestorven. Uitsterving hoort blijkbaar bij evolutie.

Uit wikipedia

Er worden elk jaar veel nieuwe soorten ontdekt, (zie ook National Geographic van gisteren) maar er wordt gewaarschuwd dat dit geen nieuw geëvolueerde soorten zijn. Ze worden nu pas ontdekt door de mens en vormen dus geen tegenbalans voor de waargenomen uitgestorven diersoorten.
De International Union for Conservation of Nature (IUCN) bepaalt nu of het voor een soort die met uitsterven bedreigd is de moeite loont om die te beschermen. Het is een dilemma, want gaat het om een soort die al lang niet meer is waargenomen dan loopt men het risico geld te verkwisten dat anders besteed kan worden aan een andere bedreigde soort. Het is ook moeilijk om zeker te zijn dat een soort uitgestorven is. Het is voorgekomen dat soorten waarvan men al jaren dacht dat ze uitgestorven waren toch weer waargenomen werden, de zogenaamde Lazarus-soorten. Er wordt dan een afweging gemaakt tussen de kosten voor bescherming en de kosten van een exploratie van het habitat om de soort als uitgestorven te kunnen verklaren. Experts waarschuwen dat we de strijd om de bescherming van soorten aan het verliezen zijn.

Uit: CommonDreams.org, Guardian en Nature
Zie ook links onderaan deze pagina: Mass extinction underway.
TEDtalk: Brian Skerry reveals ocean’s glory and horror.