Italiaanse bijen

In Noord-Italië gaan de bijen dood van de honger. Het regent veel en het is erg koud zodat de bloemen de kans niet eens krijgen om mooi open te gaan. Het stuifmeel spoelt weg. Dit wordt verteld door de imker op het filmpje dat hier te zien is. Hij laat een hand vol met dode bijen zien. Het ziet er allemaal hopeloos uit. Zowel deze als vele andere imkers moeten momenteel hun bijen bijvoeren met honing ofwel de honing teruggeven.

Gelukkig worden er in Italië geen neonicotinoiden gebruikt. In dat geval zou de honger van de bijen wel eens de nekslag kunnen betekenen voor vele bijenvolken. Toch zijn er af en toe berichten van “bijenmoord” waarin er lokaal bijen doodgaan als gevolg van abusievelijk gebruik van landbouwgiffen. Deze staan blijkbaar nog steeds in de schappen.*

Half Mei zijn er drie van de zes neonicotinoiden in de ban gedaan door de Europese Unie. Er zijn er dus nog drie over. Het is moeilijk te begrijpen wat het verschil is tussen al deze neonicotinoiden. Zouden de overige drie nu meer gebruikt gaan worden en maakt het verbod dus weinig uit ? Het verbod gaat in vanaf 1 december 2013 en duurt twee jaar. Maar het gebruik is gedurende die twee jaar uitsluitend verboden gedurende de maanden van intense bloei, dat wil zeggen van Maart tot Mei en nog een korte periode van het jaar. In eerste instantie sprak men van een overwinning, maar het blijkt nu dat er bar weinig behaald is met de internationale petities en protesten. Het vreemde is dat ook de politici mensen zijn en dus enige bezorgdheid zouden moeten tonen ten aanzien van de bijensterfte. Of ze zitten verstrikt in een wirwar van wetgevingen en bureaucratie.

.

Er is een Italiaans Europarlementariër Andrea Zanoni, die zich bezighoudt met dierenbescherming en milieu. Hij zet zich nu in voor het verbod op gebruik van Fipronil, geproduceerd door BASF. Dit product wordt gebruikt om zaden te behandelen waardoor de planten die daar uit groeien resistent zijn tegen plaagdieren (geen GGO’s dus). Bijen raken ook hier gedesoriënteerd van of gaan er zelfs aan dood. Het drinken door de bijen van dauwdruppels of guttatie is genoeg. Van deze chemische stof wordt nu door de EFSA (Europese Autoriteit voor voedselveiligheid) bepaald in hoeverre die in aanmerking komt voor een ban. Deze zou reeds in juni in kunnen gaan.

Het weer blijft hier voorlopig nog slecht. Ondanks deze negatieve geluiden ga ik morgen mijn hoed, kap en handschoenen kopen om dan volgende week te beginnen met een cursus bijen houden in eigen tuin.

Aangezien er nog steeds veel pesticiden legaal gebruikt worden wilt u misschien ook tekenen voor het verbod op deze producten. Dat mag hier bij avaaz.org.

Lees ook een voorgaand blog over bijensterfte (2009 !)

*Vandaag (1 juni 2013) hoorde ik dat er in Italie nog steeds pesticiden te koop zijn in de tuincentra die neonicotinoiden bevatten. Dat probleem bestaat in Nederland ook maar daar zijn de burgers veel actiever in het aanspreken van de tuincentra op wat zij in hun schappen hebben staan.

Gedachten over de mars tegen Monsanto

Gisteren was het 25 mei, de dag waarop er over de hele wereld gemanifesteerd werd tegen Monsanto. Als voorbereiding op deze dag probeerde ik te peilen hoe er in Nederland en in Italië tegen Monsanto en genetisch gemodificeerde organismen (GGO) wordt aangekeken. Dat was niet eenvoudig want er was nauwelijks tot geen nieuws over in de kranten. Daarom volgde ik de tweets met de hashtags #monsanto en #GGO. Daar waren elke seconde wel meerdere tweets te lezen van over de hele wereld.

#Monsanto Rule 1: Safetytwitter.com/poeetweet/stat…#MarchAgainstMonsanto #OpMonsanto

— Cyrano Nymous (@CyranoNymous) 25 maggio 2013

#MarchAgainstMonsanto in #Amsterdam. #Monsanto twitter.com/Valeriatwittin…

— In Gold We Trust (@KoosJansen) 25 maggio 2013

In Italië is, in tegenstelling tot Nederland, de verbouwing van GGO’s verboden. Veel Italiaanse wetenschappers betreuren dit. Ten eerste omdat ze van mening zijn dat er ook in Italië onderzoek gedaan zou kunnen worden naar de ontwikkeling van nieuwe GGO’s. Ten tweede omdat zij er van overtuigd zijn dat GGO’s geen enkel risico inhouden voor de volksgezondheid. Ze zijn van mening dat het dom is om bang te zijn voor GGO’s. Deze houding is uitermate irritant omdat er bijzonder veel mensen demonstreerden. Die zouden dus allemaal dom en/of bang zijn. Het is volgens mij helemaal niet onverstandig om ongerust te zijn over het intensieve gebruik van GGO’s.

In een artikel uit de NRC van twee jaar geleden (zover moet je blijkbaar teruggaan om in deze krant iets over GGO’s te lezen) staat dat handel in transgene zaden een kwestie is van onderlinge diplomatieke relaties tussen landen die GGO’s produceren. Het zijn enorme economische en diplomatieke belangen die hier spelen. Men gaat daarin helemaal voorbij aan de mogelijke negatieve gevolgen van de verbouwing van GGO’s voor de volksgezondheid, de biodiversiteit en het ecologisch evenwicht in het algemeen. Het beste is om dit artikel zelf te lezen. Tegenwoordig is de EU bang om terrein te verliezen op de internationale markten.

Er bestaan voordelen in de verbouwing van transgene gewassen. Die hebben allemaal te maken met een hoger rendement. Het gaat in deze gevallen om planten die resistent zijn voor herbiciden. Een onkruidverdelger kan daarbij al het onkruid doden en het transgene gewas blijft als enige over. Een bekende onkruidverdelger is Roundup. Deze stof heeft een erg lage toxiciteit (zie commentaar onderaan bericht), ook al heb ik vaak het tegenovergestelde gehoord.

Er zijn ook gewassen die resistent zijn tegen bepaalde plagen, zoals larven van insecten die de vruchten eten. In deze gevallen wordt gewezen op het feit dat er bij deze resistente gewassen minder pesticiden nodig zijn om de oogst te beschermen tegen plagen. Dit is het geval bijvoorbeeld in de aubergine Bt die in India zorgde voor veel onduidelijkheid met een uiteindelijke ban in 2012 van dit transgene product. Wat de problemen precies waren is niet duidelijk.

Er zijn ook veel nadelen. Er bestaat in theorie onder andere de mogelijkheid dat mensen met allergieën onverwacht in aanraking komen met stoffen die normaal niet in dat voedsel aanwezig zijn. Het getransplanteerde gen kan een eiwit aanmaken waarvoor de consument gevoelig is.

Begin Mei stond er in Nature een uitgebreide special over GGO’s. Wat daar over het algemeen uit naar voren komt is dat de techniek zo’n 30 jaar geleden als veelbelovend werd beschouwd. Maar in plaats van een wetenschappelijk gestuurde ontwikkeling van de gewassen viel de techniek meteen al ten prooi aan de bedrijven. De meest belangrijke transgene gewassen zijn momenteel die resistent zijn tegen herbiciden en die resistent zijn tegen larven. Voor veel wetenschappers die voorstanders zijn van de techniek is het moeilijk om pro-GGO’s te zijn precies omdat het lastig is om ook voor de grote op inkomsten beluste multinationals te zijn. Omdat deze bedrijven zo agressief zijn ten aanzien van boeren die per ongeluk gecontamineerde gewassen kweken zetten ze kwaad bloed bij de bevolking. Zowel de wetenschappers als de slecht voorgelichte consument komen met onwaarheden over de transgene gewassen. Het is daarom moeilijk zich er een duidelijke mening over te vormen. Opvallend is dat veel wetenschappers voor de transgene gewassen zijn. Vaak wordt aangevoerd dat deze de honger in de wereld zouden kunnen verlichten. Maar daar lijken de multinationals helemaal niet in geïnteresseerd te zijn. Vaak verplichten zij de arme boeren tot het ieder jaar opnieuw aanschaffen van zaden. Kortom dat argument lijkt absoluut niet op te gaan.

Een goed argument om geen GGO’s te kweken is dat van de president van de Italiaanse confederatie van landbouwers (de CIA). Hij zegt dat Italië best zonder GGO’s kan en dat het in hun land niet gaat om kwantiteit maar om kwaliteit.