Op zoek naar de klepel

bij dezen en genen

Lang leven

Er is aangetoond dat de eigenschap van een lang leven erfelijk kan zijn. Daarbij gaat het om het overerven van de manier waarop genen tot uitdrukking komen en niet zozeer om veranderingen in het DNA zelf. Deze erfelijkheid duurt overigens maar enkele generaties en daarom spreekt men ook wel van een ‘geheugen van lang leven’. De studie waarin dit aangetoond werd maakte gebruik van Nematoden (een soort kleine gladde wormen). De onderzoekers kijken er naar uit deze experimenten ook uit te voeren op dieren die dichter bij de mens staan zoals vissen en muizen.

Histonen

Histonen

Het onderwerp epigenetica is nog steeds controversieel. Bij epigenetica wordt er bepaald welke genen meer of minder tot uitdrukking komen. Het gaat daarbij hoofdzakelijk om twee mechanismen: methylatie en veranderingen in de histonen. Het eerste mechanisme voegt een methylgroep toe aan Cytosine (een van de vier basen van het DNA) en onderdrukt daarmee de expressie van een gen. De histonen zijn complexen van eiwitten die het DNA oprollen en samenpakken. Het DNA is daardoor meer of minder ‘los’ en wordt zodoende makkelijker of moeilijker tot expressie gebracht.

Dit zijn de epigenetische mechanismen die aan de basis staan van de differentiatie van onze weefsels tijdens de embryogenese. In elk type cel worden andere genen ‘aangezet’ waardoor we bijvoorbeeld over spiercellen of levercellen beschikken die toch allebei hetzelfde genoom bevatten.

De tweede vorm van epigenetica is de controversiele vorm. De moleculaire mechanismen zijn hetzelfde maar er wordt nu beweerd dat deze verantwoordelijk kunnen zijn voor ogenschijnlijk erfelijke eigenschappen. De kritieken van veel vooraanstaande biologen is vaak dat deze ‘overerving’ slechts enkele generaties duurt en dat men dus niet van erfelijkheid kan spreken. Bovendien worden de epigenetische kenmerken in elke eicel gewist (als ze daar ooit aanwezig waren). Er zou dus geen sprake kunnen zijn van overerving.

De studie op de Nematoden maakt gebruik van mutanten die een mutatie in een eiwit van de histonen hebben. Deze mutatie leidt tot een langer leven. Wordt deze mutant gekruist met een ‘gewone’ worm dan worden er onder andere wormen geboren die dit gen niet hebben (recessief homozygoot), maar die toch een langer leven hebben. Dit kenmerk wordt tot in de derde generatie meegevoerd. Dit experiment toont aan dat er echt sprake is van epigenetische erfelijkheid. De overerving van het langer-leven-kenmerk duurt slechts drie generaties. Het is al eerder aangetoond dat er in sommige gevallen epigenetische moleculaire veranderingen zijn die in de eicel bewaard worden. Dit zou dan zo’n geval zijn. De mutant heeft kennelijk een mutatie waarbij er ook in de eicellen epigenetische veranderingen plaatsvinden, die geërfd worden door zijn nakomelingen. Deze veranderingen worden tenminste tot in de derde generatie niet gewist.

Uit Nature: News and Views, Article

5 Reacties op “Lang leven

  1. 100-woorden november 21, 2011 om 04:14

    Lang leven is een kwestie van telomeren verlengen en hopen dat je niet onder de tram loopt of een andere onnatuurlijke dood sterft. De eeuwige jeugd en/of het eeuwige leven is in theorie bereikbaar.

    • Marleen november 21, 2011 om 10:52

      @100-woorden, dat is heel wel mogelijk. Toch lijkt het me dat een lang leven niet alleen van telomeren en geluk afhangt. Er komt bijv. ook oxydatieve stress bij kijken. Ik denk niet dat het eeuwige leven ooit bereikt wordt, als je ziet wat er allemaal misgaat in onze cellen. De vergissingen en fouten hopen zich met de tijd op.
      Maar wat vooral aardig is aan dit verhaal is dat epigenetica echt bewezen is of in ieder geval erg aannemelijk is gemaakt, tenminste onder deze voorwaarden. Dit wordt hier toevallig aangetoond met het kenmerk van lang-leven, maar dat had ook een andere eigenschap kunnen zijn. Er is namelijk al jarenlang discussie over of deze controversiele vorm van epigenetica echt mogelijk is of niet. Ik dacht altijd van niet, maar het is blijkbaar wel mogelijk.

  2. Aad Verbaast november 21, 2011 om 11:07

    Nog allemaal in de kinderschoenen dus begrijp ik. Mag ik voorzichtig concluderen dat als het raadsel van de korte overerving is opgelost en veranderd kan worden naar lange overerving de kans om gemiddeld een stuk ouder te worden binnen handbereik is?

    • Marleen november 21, 2011 om 11:18

      @Aad, niet zo snel. Vooralsnog is er aangetoond dat er een mutatie in een gen is die een lang leven tot gevolg heeft en dat de eigenschap ook doorgegeven wordt als de nakomelingen deze mutatie niet hebben. En dat allemaal in een wormpje. Eerst moet er bekeken worden of wij ook een dergelijk gen hebben dat kan muteren met dit positieve gevolg, daarna zou je mensen genetisch moetn manipuleren om de mutatie in te voeren in het menselijk genoom. Het lijkt mij dus dat dat niet kan.
      Het enige dat je kunt concluderen is dat een lang leven voor enkele generaties erfelijk kan zijn in alle nakomelingen (of ze nu heterozygoot recessief zijn of niet) van een ouderpaar.

  3. Pingback:EPIGENETICA « Tsjok's blog

Praat mee en laat hier uw reactie achter

Vul je gegevens in of klik op een icoon om in te loggen.

WordPress.com logo

Je reageert onder je WordPress.com account. Log uit /  Bijwerken )

Twitter-afbeelding

Je reageert onder je Twitter account. Log uit /  Bijwerken )

Facebook foto

Je reageert onder je Facebook account. Log uit /  Bijwerken )

Verbinden met %s

Footnotes to Plato

because all (Western) philosophy consists of a series of footnotes to Plato

Zwervende gedachten

Een filosoof over argumentatie, biologie, handelingstheorie en wat hem verder invalt

mjusicamanti.wordpress.com/

per amanti della vera musica

SangueVivo

Ancora solo un battito in più - blog personale di Paolo Minucci

Scientia Salon

An archived blog about science & philosophy, by Massimo Pigliucci

Infinite forme bellissime e meravigliose

si sono evolute e continuano a evolversi

Meneer Opinie

Altijd een mening, maar niet altijd gehinderd door kennis van zaken

The Cambrian Mammal

An evo-devo geek's scientific meanderings

Why Evolution Is True

Why Evolution is True is a blog written by Jerry Coyne, centered on evolution and biology but also dealing with diverse topics like politics, culture, and cats.

Evolution blog

bij dezen en genen

The Finch and Pea

A Public House for Science

voelsprieten

* wonder van het alledaagse *

kuifjesimon

Just another WordPress.com site

The Amazing Comics Men

Comics by Dutch cartoonists Jan the Stripman & Wim the Mysterious Helpman

Barbara Jansma

Prenten, spotprenten en schilderijen

Glaswerk

Ongepoetst en uit de hand

%d bloggers liken dit: