Op zoek naar de klepel

bij dezen en genen

Verwantenselectie en groepsselectie

Verwantenselectie, dat gebaseerd is op inclusieve fitness, was tot nu toe de verklaring voor het bestaan van eusocialiteit zoals we die zien bij wespen, bijen en mieren. De werksters hebben tot 75% van hun genoom gemeen en doen er alles aan om zoveel mogelijk zusjes te krijgen. Ze voeden en onderhouden de koningin en zorgen voor de eitjes en larven. Andere diersoorten hebben slechts 50% van hun genoom gemeen, maar kunnen door hun verwanten te helpen met grootbrengen hun eigen ‘fitness’ verhogen. Ik schreef hier eerder een bericht over.

Een recente studie wijst uit dat het niet zozeer de theorie van verwantenselectie, als wel ‘gewone’ natuurlijke selectie is die eusociaal gedrag kan verklaren. Het gebruikte wiskundige model toont aan dat daar waar inclusieve fitness werkt dit ook uitgelegd kan worden met standaard natuurlijke selectie. Een tweede model toonde aan dat een gen voor eusocialiteit makkelijk verspreidt zolang de groep niet al te klein is.

Deze nieuwe studie ontvangt veel kritiek en velen beweren dat hij onjuist is. Het blijft hoe dan ook de vraag hoe eusocialiteit kan ontstaan.

Er zouden drie voorwaarden moeten zijn:

  • Binnen de soort moeten zich groepjes vormen waar ouders en nakomelingen bij elkaar blijven bijvoorbeeld in nesten of wanneer ze een leider volgen.

  • De groep moet samenwerking manifesteren bij het op zoek gaan naar en het bewaken van voedsel.

  • Door mutatie of recombinatie worden genen gevormd voor eusocialiteit.

empathy
Van internet: empathy

E. O. Wilson is een groot voorstander van groepsselectie. Hij staat wel geïsoleerd aangezien men er nog steeds van uitgaat dat natuurlijke selectie zich op het individu richt. Kijken we naar de mens dan zien we dat Darwin er in zijn The Descent of Man het volgende over schrijft: ‘Hoewel een hoge morele standaard slechts een klein, of helemaal geen, voordeel oplevert voor de individuele man en zijn kinderen ten opzichte van de andere mannen van dezelfde groep […] zal een hogere morele standaard zeker een groot voordeel geven aan één groep over de andere.’* Wilson concludeert samen met D.S. Wilson: ‘Egoïsme verslaat altruïsme binnen groepen. Altruïstische groepen verslaan egoïstische groepen.’

Groepsselectie zou zo’n zwakke kracht zijn dat hierdoor nooit werkelijk nieuwe eigenschappen zouden ontstaan. Sociaal psycholoog Mark van Vugt beweert dat mensen vaak groepen vormen met niet-verwanten. Cultuurverschillen maken dan het ontstaan van verschillende groepen mogelijk, want volgens hem is het bestaan van verschillende groepen essentieel voor het zich manifesteren van selectie.

Over het ontstaan van groepen verwanten en van onder andere religieuze groepen gaat het volgende filmpje van Jeremy Rifkin. De boodschap is dat de spiegelneuronen ons het vermogen tot empathie geven en dat onze groepen uiteindelijk geheel globaliseren.

*Uit The Descent of Man:
“It must not be forgotten that although a high standard of morality gives but a slight or no advantage to each individual man and his children over the other men of the same tribe, yet that an advancement in the standard of morality and an increase in the number of well-endowed men will certainly give an immense advantage to one tribe over another. There can be no doubt that a tribe including many members who, from possessing in a high degree the spirit of patriotism, fidelity, obedience, courage, and sympathy, were always ready to give aid to each other and to sacrifice themselves for the common good, would be victorious over most other tribes; and this would be natural selection”

Uit: Naturenews, Physorg.com, Kennislink.nl

Update over het artikel van Wilson waarin hij verwantenselectie aanvalt:

Jerry Coyne (met dank aan ing. St Hawk)

Richard Dawkins

Carl Zimmer

 

19 Reacties op “Verwantenselectie en groepsselectie

  1. ing. St Hawk augustus 30, 2010 om 20:27

    Het enorme succes van mieren- en bijensoorten is misschien niet zo makkelijk te vergelijken met het succes van mensen of ansjovis. Verschillende mechanismen en fitnessparameters zouden bij verschillende soorten wel eens een verschillend resultaat kunnen hebben. Selectie is nooit los te zien van de omstandigheden waarbinnen een soort gedijt en die omstandigheden zijn natuurlijk voor elke soort en voor ieder individu verschillend. Leeuw en Lynx delen een voorouder maar houden er een behoorlijk verschillende manier op na als het gaat om hun sociale gedrag. Hoe zit dat bij solitaire bijen ?
    Hier en daar vallen me subtiele pogingen tot karaktermoord op (E.O.Wilson wordt 81), iets wat binnen het metier misschien vaker gebeurt maar ik kijk er toch een beetje van op.http://whyevolutionistrue.wordpress.com/2010/08/30/a-misguided-attack-on-kin-selection/
    Of de opmerkingen van de sociaalpsycholoog zo relevant zijn vraag ik me af.

  2. martin augustus 30, 2010 om 21:03

    Heel veel commentaar kan ik er niet op geven. Ik kan het net
    lezen, maar volgens mij klopt dit niet:
    Wilson concludeert samen met D.S. Wilson: ‘Egoïsme verslaat
    altruïsme binnen groepen. Altruïstische groepen verslaan
    egoïstische groepen.’
    De eerste Wilson zal Darwin moeten zijn, vermoed. Ik liep er
    even vast.
    Kom nog eens terug voor de reacties van anderen.

  3. antoinette duijsters augustus 30, 2010 om 21:11

    Sorry Pierra, maar dit kan ik niet helemaal volgen.

  4. pierra augustus 30, 2010 om 23:02

    @ing. St Hawk, bovenstaand bericht is eigenlijk een samenvatting van wat de laatste dagen binnenkwam over verwanten- en groepsselectie. De titel van het stukje uit kennislink.nl suggereerde om deze twee onderwerpen te verenigen ook al zijn ze geheel verschillend. Het is meer een overzicht dan een duidelijke stelling.
    Dank voor je link. Eigenlijk is het een geruststelling dat Coyne (én Dawkins) deze studie afkeuren. Verwantenselectie verklaart namelijk heel goed het fenomeen van eusocialiteit en is hoe dan ook gewoon gebaseerd op natuurlijke selectie lijkt mij.
    Door wie zou deze karaktermoord gepleegd worden?
    De sociaalpsycholoog geeft zijn mening om te onderstrepen dat bij de mens verwantenselectie niet (meer) aan de orde is. Dat leek me op zich wel een interessant gegeven. Rifkin stelt daarentegen dat we zelfs helemaal niet meer onderhevig zijn aan het idee van een groep, dat de mens tegenwoordig geglobaliseerd is en steeds minder tot een groep behoort.
    @martin, de een is E.O. Wilson en de ander is D.S. Wilson die samen een boek gepubliceerd hebben. Het is eigenlijk een te beknopt bericht over drie onderwerpen tegelijk. Verwantenselectie ten aanzien van standaard natuurlijke selectie, groepsselectie en empathie. Kijk anders het filmpje, dat is wel aardig.
    @Antoinette, ik kan het zelf nauwlijks bolwerken, het is een soort idee dat erin zit. Misschien kom ik er ooit uit en dan schrijf ik het beter op. Volgende keer beter…

  5. ing. St Hawk augustus 31, 2010 om 00:11

    Pierra,
    Karaktermoord is waarschijnlijk niet de goede term maar eerst las ik bij Coyne "I don’t know what’s gotten into E.O.Wilson." en daarna bij Aanen (Kennislink) : "Het lijkt er werkelijk op dat hij de theorie niet meer begrijpt."
    In mijn ogen lijken de heren te suggereren dat E.O.Wilson ze niet meer helemaal op en rijtje zou hebben. Ik denk nu dat ik me mogelijk vergist heb.
    Overigens is dit m.i. wel een van interressantste onderwerpen die er zijn binnen de evolutiebiologie. Psychologie zou wat mij betreft dan ook een onderdeeltje van de biologie dienen te zijn in plaats van omgekeerd.

  6. pierra augustus 31, 2010 om 00:28

    @ing. St Hawk, je zou kunnen stellen dat Nature deze karaktermoord pleegt. Coyne zegt dat ze deze studie nooit hadden mogen publiceren, dat ze beter naar de reviewers hadden moeten luisteren.
    Psychologie, inderdaad interessant, zelfs om Nature te kunnen begrijpen dat graag opschudding lijkt te willen veroorzaken met een dergelijk artikel.
    Maar waarom je denkt dat psychologie binnen de biologie zo interessant zou zijn kan ik alleen maar gissen.

  7. P.H.M. van de Kletersteeg augustus 31, 2010 om 08:03

    Psychologie beschrijft menselijk gedrag; waarvan biologie de oorzaak kan zijn

  8. P.H.M. van de Kletersteeg augustus 31, 2010 om 08:04

    Psychologie is gevolg niet oorzaak van biologie; omgekeerd is onzin

  9. martin augustus 31, 2010 om 10:25

    Het is inderdaad een mooi filmpje wat je hebt gevonden. De ontwikkeling
    van verbanden tussen mensen en de reden daarachter vind ik politicologisch
    niet overtuigend, maar verder is het behoorlijk wat stof om te overdenken.

  10. pierra augustus 31, 2010 om 16:52

    @martin, dit soort filmpjes komen binnen met twitter. Erg leuk.
    Het verband was dat met de sociaal psycholoog die beweert dat de mens steeds minder afhangt van familiebanden en kleine groepen. Rifkin gaat zelfs zover dat de mens zich uitsluitend nog betrokken zou moeten voelen bij al zijn medemensen en alle andere levende wezens. Hij schreef het boek ‘The Empathic Civilization’ en is dat al maanden aan het promoten.

  11. BarbaraJansma september 5, 2010 om 10:34

    Erg interessant. De boodschap van Rifkin kan ik wel volgen, maar daarmee maakt hij er een moreel ding van, een utopie wat mij betreft. Want als empathy nodig is voor groepsvorming, dan is er buiten die groep een buitenwereld nodig, een gevaarlijke wereld. En meestal zijn dat andere groepen, de anderen. De vijand.
    We hebben vrees ik aliens nodig om een wereldwijde groep te kunnen zijn.
    De schaal waarop onze spiegelneuronen werken is toch te klein.
    Egoïsme en ‘altruïsme’ (succesvol voor groepen dus hoe altruïstisch is dat eigenlijk} blijven elkaar min of meer in evenwicht houden. Denk ik.

  12. Gus september 5, 2010 om 19:51

    Allereerst, wil ik aangeven dat de reactie van betweterige PHM me stoort. Een gesprek (?) is niet mogelijk. Alsof je zou moeten ophouden met bloggen. Ik word daar gallies van.
    Zoals vermoedelijk Hawk en BarbaraJansma wil ik er op door kunnen gaan.
    Empathie; globalisering.
    Een wereld zonder grenzen.
    "Je kan rustig met je knapzak op de rug naar Noorwegen of Chili".
    Geen douanier die je tegen houdt.
    Een utopie tegenwoordig.
    We kennen "Chinatown" "Little Italy".
    Ik moet mijn kop daar niet vertonen, want dan kan ik het shaken.
    Heeft niets met de ‘onderwereld’ van doen, puur met wijk.
    Het ouwe Alexandrië, daar leefden allerlei gemeenschappen door elkaar.
    Grieken, Egyptenaren, Joden etc.
    Eventuele ‘spiegelneuronen’ waren er vol op in actie.
    Misschien moet er een nieuw woord worden gevonden voor in de Dikke van Dale, Egoïstisch/Altruïsme.
    Mensisme?

  13. pierra september 6, 2010 om 10:22

    @Barbara, onze spiegelneuronen kunnen best op grote schaal werken. We voelen empathie met mensen en dieren over de hele wereld en zien films die over de hele wereld geprojecteerd worden. Dat alles dankzij de televisie, het internet en de bioscopen.
    Hoeveel films zijn er niet te zien uit China, Japan, Irak, Iran enz. waardoor we steeds meer empathie voelen met mensen uit heel andere culturen. Iedereen heeft tegenwoordig wel kennissen uit andere landen en interesseert zich op zijn minst wat meer voor wat er in dat land gebeurt.
    Ik heb het filmpje nog eens nagekeken. De groepen die zich vormen buiten de bloedbanden om zijn eerst van religieuze en daarna van nationale aard. Zo is het gegaan, maar Rifkin stelt niet dat groepsvorming een nodige voorwaarde is voor empathie of andersom. Hij is er zelfs van overtuigd dat er helemaal geen groepen meer zouden moeten bestaan, al beschrijft hij eerder dat we behoefte hebben aan het gevoel ergens bij te horen.
    Je zou kunnen stellen dat ‘onze’ vijand nu de terroristen zijn, als je ziet waar er op gecontroleerd wordt bij vliegvelden en grote evenementen.
    Ik denk overigens ook dat egoisme bij ons hoort en is ook niet persè een slechte eigenschap, als er maar een redelijk evenwicht is met altruisme
    (Sorry voor de late reactie, maar er kwam iets tussen)

  14. pierra september 6, 2010 om 10:47

    @Gus,
    Ook hier in Padova hebben we allerlei wijken met bijv. arabische winkels waar je heerlijk schapenvlees kunt kopen. Veel Indische en chinese restaurants en de rest is natuurlijk allemaal Italiaans.
    Leuk dingen voor mensen die niet zo ver kunnen reizen.
    Ondanks deze globalisatie is er nu juist weer een tendens naar nationalisme en chauvinisme, ten minste in Europese landen. Zowel in Italie als in Nederland. Er zijn in Italie zelfs politieke partijen die tegen immigranten zijn en tegen winkeltjes waar ze bijvoorbeeld Kebab serveren, want dat is zo slecht voor het typisch Italiaanse straatbeeld.
    In Nederland krijg je partijen als die van TON en Wilders die tegen de globalisering ingaan. Toevallig dat de leiders van deze partijen ook zo onsympathiek zijn? Ze kunnen zeker geen empathie opbrengen voor vluchtelingen uit andere landen, er zal wel iets mis zijn met hun spiegelneuronen of anders hebben ze een gebrek aan cultuur.
    Misschien is het boek van Rifkin alweer achterhaald en was het slechts een utopische gedachte…

  15. BarbaraJansma september 7, 2010 om 15:53

    "…maar Rifkin stelt niet dat groepsvorming een nodige voorwaarde is voor empathie of andersom. Hij is er zelfs van overtuigd dat er helemaal geen groepen meer zouden moeten bestaan, al beschrijft hij eerder dat we behoefte hebben aan het gevoel ergens bij te horen…."
    Het is precies dat woordje ‘moeten’ waar bij mij wat belletjes gaan rinkelen. Er is blijkbaar een verband tussen egoïsme, emapthie en groepsvorming. Maar waar ligt dat verband dan? Als ik privé een beetje breinrommel hierover, dan denk ik aan uien. Eerst moet je je eigen lijf en leden overeind houden. Daarna kun je je bekommeren om je naasten. Dan kun je oog hebben voor nog meer naasten en je hebt je groepje, waarin je je egoïstisch lijf kunt laten opbloeien met behulp van andere lui, en in ruil doe je voor hun wat nodig blijkt. Hoewel soms alles net andersom is, chronologisch dan.
    Ik zie niet hoe empathie los gezien kan worden van eigenbelang. Zelfs als de hele wereld er aan gaat, zullen mensen elkaar de schuld blijven geven en daarmee enige oplossing uitstellen.
    Je kunt wel willen, als er wel of niet een correlatie is, dat iedereen meteen wijs is maar daarmee is het nog niet zo. We zijn beperkt.
    Evengoed interessant uit te vissen waar de verbanden precies liggen.

  16. pierra september 11, 2010 om 14:56

    @Barbara, ik weet niet hoe het verband ligt tussen egoisme, empathie en groepsvorming. Misschien vertelt Rifkin daar meer over in zijn boek.
    De buitenste schil van de ui zou wel moeten overlappen met die van andere uien. Dan heb je een maatschappelijk verband dat theoretisch kan uitgroeien tot de globale gemeenschap.
    Mooie beeldspraak in elk geval.

  17. De Stripman september 22, 2010 om 09:45

    Jammer dat ik dit nu pas zie !
    Mooi verhaal, interessant en leuk filmpje ! Ik ga naar je linken bij mijn laatste blogbijdrage.
    Ik denk trouwens dat het soort wereldwijde empathie al bij veel mensen aanwezig is. Uit verschillende onderzoeken is al gebleken dat veel mensen helemaal geen maatschappij willen die gebaseerd is op presteren, bezit, de vrije markt. Men wil juist meer samenhorigheid. Helaas geldt dit (nog) niet voor iedereen. Misschien hebben we een buitenaardse beschaving nodig om het voor alle mensen te laten werken…;o)

  18. pierra september 23, 2010 om 23:40

    @De Stripman, een laat antwoord vanwege inlogproblemen.
    Het is opmerkelijk hoveel ‘men’ graag zou willen en waar iedereen het over eens lijkt te zijn, maar waar uiteindelijk niets van terecht komt.
    Iedereen zou wel van de oorlogen, de vervuiling, de productie van CO2 af willen, maar dat schijnt niet genoeg te zijn.
    Ik hoop dat het vinden van saamhorigheid en solidariteit ook zonder buitenaardse samenlevingen kan 🙂

Praat mee en laat hier uw reactie achter

Footnotes to Plato

because all (Western) philosophy consists of a series of footnotes to Plato

Zwervende gedachten

Een filosoof over argumentatie, biologie, handelingstheorie en wat hem verder invalt

mjusicamanti.wordpress.com/

per amanti della vera musica

SangueVivo

Ancora solo un battito in più - blog personale di Paolo Minucci

Scientia Salon

An archived blog about science & philosophy, by Massimo Pigliucci

Infinite forme bellissime e meravigliose

si sono evolute e continuano a evolversi

Meneer Opinie

Altijd een mening, maar niet altijd gehinderd door kennis van zaken

The Cambrian Mammal

An evo-devo geek's scientific meanderings

Why Evolution Is True

Why Evolution is True is a blog written by Jerry Coyne, centered on evolution and biology but also dealing with diverse topics like politics, culture, and cats.

Evolution blog

bij dezen en genen

The Finch and Pea

A Public House for Science

voelsprieten

* wonder van het alledaagse *

kuifjesimon

Just another WordPress.com site

The Amazing Comics Men

Comics by Dutch cartoonists Jan the Stripman & Wim the Mysterious Helpman

Barbara Jansma

Prenten, spotprenten en schilderijen

Glaswerk

Ongepoetst en uit de hand

Aad Verbaast

te gek voor woorden eigenlijk