Dawkins en Gould

Ongeveer twee maanden geleden is er aan de Vrije Universiteit van Amsterdam een proefschrift verdedigd over seksuele reproductie en natuurlijke selectie. Natuurlijke selectie zoals gedefinieerd door Dawkins, Monod en Williams zou nooit tot de evolutie van seksuele reproductie geleid kunnen hebben.

Er is daarna veel kritiek op het proefschrift geweest door verschillend evolutiebiologen. De discussie waar ik hier naar verwijs is gaande op het blog van Gert Korthof. De inmiddels gepromoveerde Joris van Rossum stelt dat de verschillende biologen en met name Richard Dawkins uitgaan van het idee dat natuurlijke selectie op het gen inwerkt. Maar Dawkins stelt juist dat niet het gen maar het fenotype door natuurlijke selectie geselecteerd wordt; het gen is daarentegen de eenheid van selectie. Dawkins geeft in zijn boek ‘The Selfish Gene’ het voorbeeld van roeiers en een boot. De roeiers zijn de genen, ofwel de uniteiten van selectie en de boten zijn het fenotype (de eiwitten, de cellen, de organismen). De beste roeiers winnen de race, maar doen dat niet afzonderlijk. Het is de boot die wint en de roeiers krijgen allemaal een medaille (= worden doorgegeven aan de volgende generatie). Dit voorbeeld wordt door Dawkins nog verder uitgebreid maar heeft voor de discussie verder geen zin. Aangezien het proefschrift uitgaat van een fout gegeven is haar stelling ongefundeerd.

Naar aanleiding van de commentaren en discussies onder dit blogbericht van Gert Korthof is het wellicht interessant om er wat dieper op in te gaan. Er wordt daar bijvoorbeeld beweerd dat bepaalde veel voorkomende sequenties in ons genoom (ALU) geselecteerd zijn (selectie van een sequentie, is dat wel mogelijk ?) omdat ze veel voorkomen. Dit is een cirkelredenering: omdat een bepaalde eigenschap veel voorkomt is hij blijkbaar succesvol en dus geselecteerd. Op zich kan dit wel gezegd worden van alle fenotypen die we in de natuur vinden, maar dan gaat het inderdaad om fenotypen, terwijl veelvuldig voorkomende sequenties in het DNA bij het genotype horen. Eerst moet het bijbehorende fenotype van de succesvolle sequenties gevonden worden om te kunnen stellen dat ze geselecteerd zijn. Op dit punt wordt het belangrijk onderscheid te maken tussen wat er eerst komt: genotype, fenotype of selectie.

Zowel Richard Dawkins als Stephen Jay Gould zijn het er over eens dat het genotype het fenotype voortbrengt en dat dit laatste geselecteerd wordt, waarbij, zoals eerder gezegd, het gen de uniteit van selectie is en het fenotype aan selectie onderhevig is. Een verschil tussen beiden is, zoals Dawkins zelf zegt, dat hijzelf genen als de veroorzakers van evolutie ziet, terwijl Gould het genoom als passief register ziet van wat beter werkte en wat niet. Het lijkt er op dat Gould het genoom ziet als een opslagplaats voor hetgeen na natuurlijke selectie via het fenotype overblijft. Dawkins ziet het genoom of genotype daarentegen als de oorsprong van een fenotype waarop vervolgens selectie ingrijpt. Je kunt stellen dat beiden gelijk hebben en dat er een cirkel bestaat die steeds bij het genoom uitkomt. Dawkins vertrekt van het punt 0 ofwel het genotype (eerste generatie) dat vervolgens tot expressie komt en een fenotype voortbrengt dat eventueel (weg)geselecteerd wordt. Dit nieuwe fenotype is de drager van dit nieuwe genotype (0 +1; tweede generatie) enzovoorts. Het genoom is op deze wijze het passieve register van natuurlijke selectie. Zo wordt het mogelijk evolutie als een wenteltrap te beschouwen. Elke slag komt via het (veranderde) fenotype weer terug bij het (veranderde) genotype (0 + n). De wenteltrap heeft slechts een richting, laten we zeggen omhoog. Deze loopt gelijk aan het verstrijken van de tijd. Evolutie loopt dus van genotype naar fenotype en naar selectie van dit fenotype om en via een volgende slag van de wenteltrap weer naar het genotype.

Een andere discussie is die waar de oorsprong van evolutie gezocht moet worden. Wat is het nulpunt van Dawkins. Dit ligt waarschijnlijk in de zogenaamde RNA-wereld waar natuurlijke selectie plaatsvindt en ingrijpt op het fenotype van de RNA-moleculen. Zoals Schuster* beweert heeft het RNA zowel een genotype als een fenotype waarbij het genotype de sequentie is en het fenotype de structuur. Over wat er precies onder de structuur verstaan moet worden kan natuurlijk gediscussieerd worden.

Uit Wikipedia, Evolutieblog van Gert Korthof, *Schuster (pdf)

Francis Collins en de toekomst van wetenschappelijk onderzoek in de VS

Barack Obama heeft 8 juli j.l. Francis Collins als hoofd van het National Institutes of Health (NIH) aangewezen. Francis Collins is een medisch geneticus en startte het Menselijk Genoom Project dat in 2003 het gehele menselijk DNA in kaart bracht. Ondanks dat hij veel heeft betekend voor het onderzoek naar de genetische achtergrond van ziekten als taaislijmziekte en diabetes en een indrukwekkende wetenschappelijke carrière heeft, is er veel kritiek op zijn benoeming.

In Amerika is er al tientallen jaren debat over het wel of niet onderwijzen van de evolutietheorie op scholen en het onderwijzen van Intelligent Design (ID) of zelfs creationistische visies als alternatief. Het schijnt dat meer dan 50% van de Amerikaanse bevolking gelooft in het ontstaan van de mens zoals die in Genesis wordt beschreven. De Aarde zou slechts 6.000 jaar oud zijn.
Veel wetenschappers beweren dat geloof en wetenschap niet samengaan. Als wetenschapper moet je atheïst zijn en als gelovige kun je geen wetenschap beoefenen. Dit is ook het standpunt van Richard Dawkins, een fervent atheïst en vooraanstaand bioloog en schrijver over de evolutie waar Darwin de grondslagen voor legde. Toch zijn er veel wetenschappers die gelovig zijn, maar die lopen vaak niet te koop met hun mystieke ervaringen.

Francis Collins. Uit The New York Times

Francis Collins daarentegen heeft een hele autobiografie gewijd aan zijn ‘ontdekking’ van God, Jezus en zijn geloof in de heilige drie-eenheid. Hij beschrijft precies hoe en waar zich dit voltrok in zijn boek The Language of God. Sindsdien draagt hij uit dat wetenschap en godsdienst goed te combineren zijn en heeft zelfs een website opgericht. Hij kan niet beschuldigd worden van creationisme of ID want hij heeft een heel eigen visie ontworpen, die ook wel theïstische evolutie genoemd wordt, waarover je meer kunt lezen op zijn website. Hij is diep gelovig en beweert dat god het universum met de juiste natuurwetten ontworp met het doel uiteindelijk op onze planeet de mens te laten evolueren, die van god een eigen wil en het onderscheidingsvermogen tussen goed en kwaad kreeg. De mens heeft zich van god afgekeerd en moet via Jezus weer bij god terugkomen.

Er worden over de hele wereld mensen voor hogere functies benoemd die religieus zijn en dat is ook niet het probleem, alhoewel het vrij zeker is dat een uitgesproken atheïst (in Amerika) nooit voor deze functie benoemd zou worden. Maar Francis Collins schijnt echt de missie te hebben zijn boodschap uit te dragen. Het NIH besteedt jaarlijks zo’n 37 miljard dollar aan beurzen voor onderzoeksprojecten door het hele land. Het lijkt of Obama de hoog opgelopen tegenstellingen in Amerika tussen ID-ers en creationisten enerzijds en de atheïstische wetenschappers anderzijds probeert te sussen met de benoeming van Collins.

Veel wetenschappers zijn bezorgd en uitten hun kritiek in verschillende kranten; o.a. Sam Harris, Steven Pinker en PZMyer. De kritiek betreft zijn algemene kennis van de biologie; hij zou teveel biomedisch gericht zijn. Ook zou het onderzoek met embryonale stamcellen, waarvan Obama garandeerde dat dit van de grond zou komen, in gevaar kunnen komen. Maar de grootste kritiek betreft het feit dat hij voortdurend uitroept een evangelisch christen te zijn.
Door het geloof van Collins dat god op een bepaald moment cruciale eigenschappen als een onsterfelijke ziel, vrije wil, moraliteit, spiritualiteit en altruïsme in de mens blies, vrezen zij dat onderzoek in de neurowetenschappen en psychologie niet genoeg aandacht zullen krijgen onder een dergelijk bestuur. Een wetenschapper die de menselijke natuur probeert te begrijpen door studie en onderzoek via de neurowetenschappen, psychologie, cognitieve wetenschappen en gedragseconomie kan zijn onderzoeksgebied hopeloos achtergesteld zien raken door een bestuur met deze lijn van denken. Als religie onze moraliteit verklaart, wat moeten deze wetenschappers dan met het deficit in moreel denken dat te zien is bij psychopathische patienten en vele andere psychiatrische stoornissen. Moeten deze ziekten dan aan de hand van theologie verklaard worden?

Met dank aan Ing. St. Hawk die mij het uitgebreide artikel van Sam Harris toestuurde.
Lees ook de opnieuw geplaatste discussie van November 2006 tussen Collins en Dawkins op Dawkins’ website.

Misvattingen over de evolutietheorie en de atheistische campagne

In zijn weblog schrijft Bas Haring over de misverstanden betreffende de evolutietheorie. De eerste zin veronderstelt dat deze theorie nagenoeg door iedereen aangehangen wordt. Het is een interessant artikel (van de vlokskrantredactie) dat misschien niet velen gelezen hebben zo vlak na de feestdagen. (Zie Volkskrant weblog)

Googel je eens naar ‘evolutie’ dan vind je meteen al vele sites die tegen de evolutietheorie zijn. Misschien hebben deze tegenstanders meer behoefte om hun mening te verkondigen en lijkt het er daardoor op of ze in veel grotere getale aanwezig zijn.

Nu is er in Nederland een folder in omloop die 12 februari (de 200ste verjaardag van Darwin) in de brievenbus valt en die de vraag stelt: Evolutie of Schepping. Wat geloof jij? Martijn van Calmthout schreef er in November al over. Naar aanleiding daarvan zaten Midas Dekkers en Johan Huibers (Google naar ark van noach) tegenover elkaar bij P&W. Daar bleek dat de dinosaurussen op de Ark van Noach de zondvloed hadden overleefd. Ik las een VKblog over deze folder (zie bovenste infoblok rechts). Daar kan de folder gelezen worden. De folder beweert steeds maar ‘kijk eens om u heen’ als argument tegen o.a. de fossielenvondsten. Het bleek dat de folder gemaakt is door dezelfde Dorenbos van de plastic foetussen. Hoe durft-ie zomaar bij iedereen de brievenbus vol te gooien en wat kun je ertegen doen?

Er is ook een VKblog dat de evolutietheorie verloochent. Dit blog stelt dat atheisten, ‘Darwinisten’ en ‘evologen’ allemaal hetzelfde zijn. Maar ‘Darwinisten’ zijn niet per se atheisten en andersom. In Engeland werd een campagne gevoerd met bussen die als opschrift hadden dat God niet bestaat en dat je dus onbezorgd door het leven kunt gaan. Deze campagne is medegefinanceerd door Richard Dawkins, een overtuigd atheist en voorstander van de evolutietheorie. De campagne staat misschien los van het gedebatteer over het Darwinjaar maar ik denk toch dat het daarmee begonnen is. Er rijden nu ook in Spanje en Italie bussen met deze slogan (in Rome is dat niet gelukt). Van mij hoeft het niet zo nodig. Iedereen gelooft wat hij wil. Vandaag claimde een Spaans atheist, dat hij, net zoals de katholieken, ruimte wil hebben voor zijn ideeën.

Het blijkt dus dat de wetenschap (die bijna uitsluitend door atheisten beoefend zou worden) en de evolutietheorie, waarvan we denken dat eigenlijk iedereen die aanhangt, toch niet zo vanzelfsprekend zijn. Ik doe daarom graag mee aan het initiatief van ‘Meneer Opinie’ om op 12 februari een VKwetenschapsdag te houden en ben zo vrij geweest het betreffende infoblok op mijn blog te plaatsen. Ik hoop dat er veel meedoen.

P.S. Hier is een mooie site over Darwin van de BBC