Biodiversiteit in de oceaan (deel 2)

Een tweede blogbericht als bescheiden bijdrage aan de oproep van Sylvie Earle om onze oceanen te redden (zie ook deel 1 met haar oproep en prachtige films en deel 3 met de conclusies).

De gordel van koraal (PDF)
Een samenvatting van een artikel van Arnout Jaspers (journalist voor Wetenschap & Techniek) over een expeditie bij de koraalriffen van Jakarta door Naturalis.

De koraalriffen van Indonesië werden al in de koloniale tijd bestu­deerd door Nederlandse biologen. In 2005 onderzocht een ex­peditie van Naturalis en locale onderzoekers voor de vierde maal sinds 1983 tientallen eilandjes onder de rook van Jakarta om te in­ventariseren wat er nog over is van de natuurlijke rijkdommen. De situatie is zorgelijk, maar niet hopeloos.

‘Een gordel van smaragd’, noemde Mul­tatuli het eilandenrijk Indonesië toen de Nederlanders het er nog voor het zeggen hadden. De benaming past op kleinere schaal ook bij de sliert eilandjes die zich van Jakarta naar het noorden uitstrekt. Nederlanders onderzochten deze ‘Duizend Eilanden’ (kaart) al toen Jakarta nog Batavia heette. De eilandjes had­den toen namen als ‘Onrust’, ‘Leiden’ en ‘Alkmaar’. ‘Onrust’ heet nog steeds zo, ‘Alkmaar’ heeft nu een Indonesische naam en ‘Leiden’ bestaat niet meer, het is geërodeerd tot onder de zeespiegel.

Van internet: gedeeltelijk verbleekt koraal

De expedities worden uitgevoerd vanaf het eilandje Pari (kaart), zo’n 40 kilometer van Jakarta, en na een paar kilometer varen verdwijnt de smog-deken en krijgt de omgeving z’n tropische kleuren terug. Van hieruit wordt bekeken wat er nog over is van de koraalriffen. De eerste systematische verkenning dateert al van 1929 door de mijnbouwkundige dienst van Nederlands-Indië. In 1983 vond grootschalig onderzoek plaats naar bleaching (het wit worden en afsterven van de koralen). Koraal bestaat uit kolonies van dierlijke organismen (poliepen) in symbiose met kleine algen die het koraal zijn kleur geven. De alg geeft de met fotosynthesis aangemaakte voedingsstoffen aan het koraal dat CO₂ ervoor in ruil geeft. Bleaching is een nog niet geheel begrepen proces, maar het is duidelijk dat de algen hun gastheer verlaten. De

Van internet: verbleking van het koraal

oorzaak wordt gezocht in te warm water, teveel UV-licht, een overmaat aan organische stoffen in het water of een combinatie hiervan. Soms wordt ook de verzuring van het zeewater als gevolg van de toename van CO₂ als oorzaak genoemd. De bleaching uit 1983 werd toegeschreven aan de opwarming van het zeewater in Indonesië door El Niño. Wordt vervolgd in deel 3.

Verbleking van koraal:

Met dank aan Bert Hoeksema, Sancia van der Meij en Charles Fransen van Naturalis en Arnout Jaspers van Wetenschap & Techniek

Lees ook het laatste nieuws in de epiloog van dit drieluik.