Op zoek naar de klepel

bij dezen en genen

Mimicry en hybridisatie in Heliconius

Een nieuw onderzoek op het vlindergeslacht Heliconius laat zien dat verwante soorten in staat zijn genen uit te wisselen door hybridisatie. Vooral bij dieren leidt hybridisatie vaak tot steriele nakomelingen, oftewel nakomelingen met een fitness van nul. De verwante vlindersoorten bezitten genen die beslissend zijn voor het vleugelpatroon. Zowel de vleugelpatronen als de genen zijn in al de bestudeerde soorten hetzelfde. Deze vlinders zien er dan ook hetzelfde uit. Ze concluderen daaruit dat er hybridisatie heeft plaatsgevonden.

Heliconius melpomene (van Wikipedia)

Vlinders of eigenlijk dagvlinders stammen af van nachtvlinders of motten. Dat wil zeggen dat ze hun gedrag veranderd hebben en overdag actief geworden zijn. De nachtvlinders hebben ogen die gevoelig zijn voor UV-licht en blauw licht. De dagvlinders zijn nog gevoeliger voor UV-licht omdat ze in bezit zijn van een duplicaat van het gen opsine. Men verwachtte daarom dat de dagvlinders minder chemosensitief zouden zijn aangezien hun ogen gevoeliger waren. Het tegendeel blijkt waar. Na de complete sequentie van het genoom van Heliconius te hebben vastgesteld zag men dat deze vlinders de meeste genen hebben voor smaak en geur van alle insecten. De organen voor de geur bevinden zich in de antennes en de organen voor smaak in de voetjes.

In een eerder blogbericht wordt beschreven hoe het gen optix, dat verantwoordelijk is voor de rode schakeringen in de vleugels hetzelfde is in de verschillende Heliconius soorten. In dat geval kwam men tot de conclusie dat het moest gaan om convergentie of homologie.

Het huidige onderzoek werd gedaan op verschillende soorten van Heliconius: H. melpomene, H. timareta en H. elevatus en men keek daarentegen naar meerdere genen die betrokken zijn bij het vleugelpatroon. Dat het vleugelpatroon en de kleurschakeringen hetzelfde zijn in de drie soorten die bestudeerd werden betekent dat de vlinders er hetzelfde uitzien. Dit heeft te maken met Mulleriaanse mimicry. De vlinders ‘doen elkaar na’ om zich te beschermen tegen mogelijke roofdieren. Het visuele aspect van de vlinders die allemaal slecht smaken schrikt in het vervolg de roofdieren af, die leren deze vlinders met rust te laten. Maar in plaats van steeds opnieuw de juiste genen uit te vinden voor deze patronen in de drie verschillende soorten is het blijkbaar mogelijk door hybridisatie de juiste genen in één keer te verkrijgen. Hybriden paren zo nu en dan met voorouderlijke soorten en verspreiden op die manier nieuwe genen in oudere populaties die zich daardoor beter aanpassen aan een veranderde omgeving.

Uit Nature (open access): zie ook de mooie illustraties daar.

9 Reacties op “Mimicry en hybridisatie in Heliconius

  1. stripman mei 22, 2012 om 16:34

    Mooi ! De vlinders komen uit de tropen zo te zien…

  2. Marleen mei 23, 2012 om 11:16

    @Stripman, inderdaad uit de Amazone. Dank voor je reactie !

  3. Annet mei 24, 2012 om 11:57

    Vanmorgen al veel gelezen, dwaal wat af door de voor mij moeilijke woorden….
    Wat me opviel was dat ik een paar dagen geleden verrast werd door een onweersvliegje op m’n arm, had deze al jaren niet meer gezien…..
    Interessant om te weten dat dagvlinders voorheen nachtvlinders waren.
    Bij zoogdieren is dat vaak andersom…..

    Ik schreef een gedichtje over nachtvlinders:

    Waarom vliegt een nachtvlinder ’s nachts
    naar het licht
    als hij dat licht overdag niet verdragen
    kan

    Zoiets…..

    Sorry voor mijn lang epistel…..

  4. Marleen mei 24, 2012 om 18:39

    Annet, dat is inderdaad bij zoogdieren andersom. Misschien vlogen de motten wel s’nachts om roofdieren zoals vogels te ontwijken.

    Mooi gedichtje-vraag. Het is een raadsel. Heb je ook de oplossing ?

  5. gusbolden mei 26, 2012 om 00:55

    Bijzonder weer; die overdracht. Slimme (en mooie) beestjes.
    En ja Annet, mooi gedichtje.

    • Marleen mei 26, 2012 om 12:40

      Gus, het ziet er allemaal erg slim uit. Maar de beestjes gaan hun instinct achterna.

    • gusbolden juni 3, 2012 om 01:21

      Ja. En over het ‘instinct’ twijfel ik.
      Het grote voorbeeld van instinct, is als een spin een web maakt…
      Dat is me nogal een ingewikkelde klus.
      Het is bewezen dat als je keer op keer een web stuk maakt, dat het beestje totaal overspannen raakt. Gedesillusioneerd (echt!) op een gegeven moment een flutweb maakt, waar geen prooi meer in gevangen kan worden. Dan is er volgens mij sprake van intelligentie, hoe klein/miniem ook. Vlinders die smakelijk zijn voor vogels nemen de kleur aan van vlinders die niet te eten zijn. Is dat nog wel instinct te noemen.

  6. Marleen juni 4, 2012 om 12:53

    Gus, het is allemaal genetisch bepaald en de ‘overlevers’ (die dus het best de onsmakelijke vlinders nabootsen) worden geselecteerd door de natuur.
    Mooi verhaal van de spin, maar dan heb je het over één spin. De vlinders doen er duizenden (?) jaren over om deze kleuren aan te nemen.

  7. Pingback:MIMICRIE « Tsjok's blog

Praat mee en laat hier uw reactie achter

Vul je gegevens in of klik op een icoon om in te loggen.

WordPress.com logo

Je reageert onder je WordPress.com account. Log uit /  Bijwerken )

Twitter-afbeelding

Je reageert onder je Twitter account. Log uit /  Bijwerken )

Facebook foto

Je reageert onder je Facebook account. Log uit /  Bijwerken )

Verbinden met %s

Footnotes to Plato

because all (Western) philosophy consists of a series of footnotes to Plato

Zwervende gedachten

Een filosoof over argumentatie, biologie, handelingstheorie en wat hem verder invalt

mjusicamanti.wordpress.com/

per amanti della vera musica

SangueVivo

Ancora solo un battito in più - blog personale di Paolo Minucci

Scientia Salon

An archived blog about science & philosophy, by Massimo Pigliucci

Infinite forme bellissime e meravigliose

si sono evolute e continuano a evolversi

Meneer Opinie

Altijd een mening, maar niet altijd gehinderd door kennis van zaken

The Cambrian Mammal

An evo-devo geek's scientific meanderings

Why Evolution Is True

Why Evolution is True is a blog written by Jerry Coyne, centered on evolution and biology but also dealing with diverse topics like politics, culture, and cats.

Evolution blog

bij dezen en genen

The Finch and Pea

A Public House for Science

voelsprieten

* wonder van het alledaagse *

kuifjesimon

Just another WordPress.com site

The Amazing Comics Men

Comics by Dutch cartoonists Jan the Stripman & Wim the Mysterious Helpman

Barbara Jansma

Prenten, spotprenten en schilderijen

Glaswerk

Ongepoetst en uit de hand

%d bloggers liken dit: