Op zoek naar de klepel

bij dezen en genen

De intelligentie van planten

De plantenwereld is binnen de biologie altijd een wat ondergeschoven kindje gebleven. Er zijn heel wat mensen die niet weten dat wij dieren samen met de planten voortkomen uit een gemeenschappelijke voorouder of zelfs dat ook planten DNA en genen bezitten die het fenotype van de plant regelen. Soms kunnen planten erg ‘intelligent’ gedrag vertonen vooral in hun interacties met dieren zoals bestuivers. Ze maken ook gebruik van alle mogelijke denkbare manieren om zich te verplaatsen. Dit prachtige filmpje van David Attenborough laat dat duidelijk zien.

 

Sinds 2004 bestaat er een nieuwe tak van de wetenschap: de plantenneurobiologie. Er

hoofd met blad
Van internet: plantenneurobiologie

wordt gesuggereerd dat planten kunnen denken en een geheugen hebben. Ook al hebben ze geen hersenen of een netwerk van neuronen, chemische signaalpaden zouden een biochemische basis kunnen vormen voor het leren en een geheugen. Een recent onderzoek is dat van Stanislaw Karpinski. Hij beschijnt een klein onderdeel van het blad of zelfs slechts enkele cellen met licht en observeert de verspreiding van het daarop volgende chemische signaal door de hele plant. Deze reactie gaat ook in het donker voort. De conclusie die hij eraan verbindt, namelijk dat planten een geheugen hebben, wordt door velen met scepticisme ontvangen. Het zou zijn alsof je, na de rimpeling van water te zien die volgt op een object dat het oppervlak raakt, dat het geheugen van het water zou noemen.

 

Er bestaat in Italië aan de Universiteit van Florence een Internationaal Laboratorium voor Plantenneurobiologie (LINV) dat geleid wordt door Stefano Mancuso. Deze botanicus hield in Juli 2010 een lezing voor TED. Hij vertelt in het volgende filmpje veel interessante dingen zoals het feit dat de apex van de wortels een actiepotentiaal produceren dat overeenkomt met dat van onze hersenen of over hoe planten zelfs kunnen spelen! Hij heeft ook het plan opgevat ‘plantoïden’ te bouwen als alternatief voor androïden, d.w.z. robots met de fysionomie van planten die met hun wortels netwerken zouden kunnen aanleggen in de bodem van andere planeten. Het is een leuke lezing en duurt ongeveer een kwartier.

 

 

 

http://video.ted.com/assets/player/swf/EmbedPlayer.swf

18 Reacties op “De intelligentie van planten

  1. antoinette duijsters oktober 24, 2010 om 13:06

    Een moeilijk onderwerp, reageren op prikkels en dan bepaalde stoffen aanmaken is een proces van alle leven. hoe langzaam het ook gaat. Maar intelligentie vind ik een te groot woord, dat houd in dat je een vrije wil heb en keuzes kunt maken. Er zijn dieren die dat duidelijk kunnen, maar dan heb je het over hoog ontwikkelde zoogdieren of vogels.
    De kloof vind ik toch wel wat groot, ik noem het liever, planten kunnen zich aanpassen aan een veranderde situatie.

  2. Smokey Robbinson oktober 24, 2010 om 13:26

    @Pierra, dit vind ik een leuke verhandeling over hoe planten intelligent kunnen zijn zonder de aanwezigheid van hersenen.Voor de plant geen gemis. Dat is knap! De natuur kan het kennelijk wel zonder brein af. Misschien is er elders een extern brein…
    Ben benieuwd of de "plantoïden" ofwel robotplanten wortels willen 🙂 /kunnen schieten…
    Vraag me af of de mens als een robot emidden van robots zou kunnen leven. Of kun je dat geen leven noemen..Nu ja, dan maar de gehele schepping opnieuw, maar dan op de manier zoals (sommige) mensen dit beter vinden:-)
    Ik ga straks het filmpje nog verder bekijken. Indrukwekkend, die gigantische sequoia`s

  3. Pilgrimheart oktober 24, 2010 om 13:28

    Mooi, dank voor dit interessante artikel! En kunnen planten ook voelen?

  4. ing. St Hawk oktober 24, 2010 om 13:44

    Pierra,
    Het mooie van dit soort wetenschap zit hem voor mij vooral in het feit dat we steeds meer gedwongen worden in een rol van bescheidenheid. Dat mensen de menselijke maat gebruiken om de natuur te beschrijven ligt natuurlijk voor de hand, maar het inzicht dat een objectievere meetlat ons veel verder brengt in het ontraadselen van alles wat met ‘leven’ te maken heeft is een enorme stap voorwaarts.
    De definitie van intelligentie zou er wel eens één kunnen worden waarbinnen mensen, in vergelijking met andere soorten, helemaal niet zo gigantisch hoog scoren als we nu nog denken.

  5. Nummer 22 oktober 24, 2010 om 14:12

    Pierra, como estai!
    Het is een interessante gedachte, maar zo zal elke levend wezen, organisme dus over intelligentie kunnen kunnen beschikken. De vraag zal meer liggen in het leveren van bewijs dat intelligentie bestaat bij planten?
    Vanuit onze menselijke preceptie is niet praten met de mens een vorm van ontbrekende intelligentie, maar wetenschappers denken beter te weten.
    Met 13C isotopen onderzoek wordt al decennialang bewezen dat processen bij plant, dier, mens en aarde, lucht, water ( zout en zoet) etc. aan de gang is waar de mens nog geen fractie van zou kunnen begrijpen dan alleen het vastleggen in statistiek en aannames.. vanuit perceptie.
    Dus… als planten ene intelligentie zouden bezitten dan zullen we nooit achterhalen wat deze vorm van intelligentie is…
    Kennen planten emoties? hebben ze een zintuigelijke waarneming en ontvangen ze prikkels
    Maar zeker een interessante gedachten..

  6. Ingrid van den Bergh oktober 24, 2010 om 14:24

    Een wereld op zich en niet zozeer mijn gebied, maar toch heb ik het met interesse gelezen. Het gaat wel iets verder dan de hoe- en waaromvragen die kinderen aan hun ouders stellen.
    Heb een deel van het filmpje Travelling gezien, heel boeiend om te zien allemaal.
    Als je in deze materie bent geïnteresseerd is het fijn dat je er tegenwoordig zoveel en redelijk gemakkelijk informatie over kunt vergaren.

  7. BarbaraJansma oktober 24, 2010 om 15:12

    Nu snap ik eindelijk waarom een nieuw vers plantje bij mij onmiddelijk begint met sterven. Een collectief geheugen moet dat zijn. En een collectief besluit niet in mijn omgeving te willen gedijen. Mijn vensterbank als schuldig landschap.
    Is de zeespons niet ons aller voorouder? Dacht ik tenminste.
    Interessant, is intelligentie dan voortborduren op ervaringen? De zaken voor willen zijn ten einde een volgend probleem succesvol te kunnen overleven?

  8. pierra oktober 24, 2010 om 15:24

    @Antoinette, dat ze zich kunnen aanpassen is voor velen precies de reden om ze ‘intelligent’ te noemen. Er wordt ook gesproken over het feit dat planten binnen een levenscyclus zich beter kunnen aanpassen aan stress-situaties en dus kunnen ‘leren’. Ik vind het erg boeiend maar blijf het ook lastig vinden om van intelligentie te spreken.
    @Smokey, een andere planeet met plantachtige robots lijkt me best te doen. Maar het gaat Prof. Mancuso waarschijnlijk meer om de capaciteit van planten om ondergrondse netwerken te vormen waarbij gegevens doorgestuurd kunnen worden naar een ‘centrale’. Ik had er wel meer over willen horen, maar ze gaven hem een slechts klein kwartiertje.
    @Pilgrimheart, het schijnt dat ze ook kunnen voelen. Waneer een klimplant zich om een andere tak of draad slingert voelt hij/zij de aanwezigheid van dit klimwerk en maakt daar gebruik van door zich eromheen te slingeren. Ook de venusvliegenval maakt gebruik van gevoelige haartjes om de aanwezigheid van een vlieg te voelen. Maar of planten ‘aaibaar’ zijn….?

  9. pierra oktober 24, 2010 om 15:59

    @ing. St Hawk, als de dramatische boodschappen betreffende de overleving van de mens enigszins waar zijn, dan overleeft de plantenwereld ons en dan zou je kunnen stellen dat planten intelligenter zijn dan wij mensen, met een soort van ‘lange-termijn’-intelligentie.
    @Nummer 22, het hangt allemaal een beetje af van wat je onder intelligentie verstaat. Abstract denken lijkt me niet echt iets voor planten. Maar praten met mensen, dat doen erg veel zeer intelligente dieren niet. Hun zintuigelijke waarneming bestaat voornamelijk uit het detecteren van licht, ze richten zich immers naar het licht, het communiceren via hormonen met soortgenoten en het ‘voelen’ van objecten.
    @Ingrid, er is ontzettend veel aan filmpjes te vinden op internet en dat daar alle zes delen van David Attenborough’s film te vinden zijn is gewoonweg geweldig.
    Ook al zouden het kindervragen zijn, dan kunnen ze toch heel boeiend blijven. Is het je wel eens opgevallen hoe ‘kinderlijk’ enthousiast veel wetenschappers zijn? Erg leuk.
    @Barbara, waarschijnlijk is onze gemeenschappelijke voorouder een hypothetische eencellige die in één geval fotosynthetische eigenschappen kreeg en de voorouder van de planten werd (blauwalgen) en in het andere geval geen fotosynthese ontwikkelde en dierlijk werd/bleef.
    Je definitie van intelligentie binnen het kader van de ‘struggle for life’ zou wel eens de juiste kunnen zijn: ‘problem-solving.’ Een intelligentie die te maken heeft met overleving en zeker niet met de filosofische abstracte manier van denken die wij ons toekennen.

  10. BarbaraJansma oktober 24, 2010 om 16:41

    Die zeespons was, is, toch een conglomeraat van eencelligen die arm in arm handiger waren? Soort oefening in meercelligheid met een piepklein beginnetje van specialisme. Voorloper van meercelligen.
    Problem solving, ik denk het ook. Hoewel abstract denken daar ook voornamelijk mee bezig is, en derhalve ook tot dat domein gerekend moet worden. Een specialisme alweer. Met de voeten in en uit de klei.
    Ik ga dit blog even elders ook aanrecommanderen. Binnen mijn beperkte meercelligheid.

  11. pierra oktober 24, 2010 om 16:52

    @Barbara, de zeespons is zeker heel primitief en staat aan de basis, maar het is reeds een meercellig dier. Je moet teruggaan naar een eencellige die noch dier noch plant was en waarvan een of meerdere afstammelingen de mogelijkheid ontwikkelden om zonlicht te vangen. Die vormden daarop de voorouder(s) van de planten. Het was waarschijnlijk zoiets als de huidige blauwalg.
    Een mooie nederige defintie: wij meercelligen.

  12. De Stripman oktober 24, 2010 om 17:25

    Mooi onderwerp. Ik heb eens ergens gehoord of gelezen dat het maar goed is dat planten geen zintuigen en hersenen hebben. Stel je voor dat je met je wortels in de grond vast zit, maar wel een schaap of koe kunt zien aankomen…;o)

  13. pierra oktober 24, 2010 om 17:32

    @De Stripman, haha, vluchten kan dan niet meer.
    Een plant heeft gelukkig ook geen zelfbewustzijn, maar je weet maar nooit wat er nog ontdekt wordt.

  14. Smokey Robbinson oktober 24, 2010 om 18:22

    @Pierra, ik zag dat je bij mij daarstraks "op de koffie"was:))
    En ik herinnerde me opeens weer mijn omissie.
    Vergeef me mijn nalatigheid. Ik kreeg onverwacht visite. Het uitvoerig bekijken van je video was me onschoten. Dank voor je toelichting. We gaan, als ik het begrijp toch echt naar de extreem gecultiveerde wereld toe. Grappig, die centrale waar planten op eigen wijze hun data aan kunnen doorgeven.

  15. pierra oktober 24, 2010 om 18:48

    @Smokey, ik heb eerlijk gezegd geen idee hoe dat werkt met de netwerken van de artificiele wortels van de ‘plantoids’, het wordt ook niet zo duidelijk verteld. Maar het is wel weer een origineel idee.
    Iets om te volgen om te zien of er inderdaad plantoids gebouwd zullen worden.

  16. Ingrid van den Bergh oktober 26, 2010 om 12:01

    een vergelijking tussen kinderen en wetenschappers gaat inderdaad op, pierra 24-10-2010 15:59.
    De kunst van het zich verwonderen…

  17. Gus oktober 29, 2010 om 01:52

    Volgens mij zijn we allemaal madly in love with you dat we allemaal 14 minuut naar een filmpje gaan kijken waar we niks van begrijpen, ik althans.
    Aardige man, maar he gives me headache met z’n blije praat.
    Dat er een vorm van surviving intelligentie bestaat, dat is logisch.
    De spielerei, lijkt wel spielerei omdat de shots van de planten versneld is afgespeelt.
    Stel dat het dat niet is, die ene plant staat buiten de rest van de groep, wordt aangeraakt door die grote, telkens.
    Een vorm van sociale betrokkenheid?
    Toch ontkwam ik ook niet geheel aan de gedachte dat ie werd aangevallen…..

  18. pierra oktober 29, 2010 om 18:08

    @Gus, hij spreekt echt Engels hoor, net als jij :-))
    Dat versneld afspelen moet wel, anders zie je ze niet bewegen. Ik heb nu ook een ruziende basilicumplant in de keuken staan, gelukkig maken ze geen geluid, al zijn de meningen daarover verdeeld.
    Dat planten spelen, ook jonge dieren spelen en stoeien, allemaal ter voorbereiding op het harde leven als volwassene. Maar hoe dat met planten zit, ik heb geen flauw idee.

Praat mee en laat hier uw reactie achter

Vul je gegevens in of klik op een icoon om in te loggen.

WordPress.com logo

Je reageert onder je WordPress.com account. Log uit /  Bijwerken )

Twitter-afbeelding

Je reageert onder je Twitter account. Log uit /  Bijwerken )

Facebook foto

Je reageert onder je Facebook account. Log uit /  Bijwerken )

Verbinden met %s

Footnotes to Plato

because all (Western) philosophy consists of a series of footnotes to Plato

Zwervende gedachten

Een filosoof over argumentatie, biologie, handelingstheorie en wat hem verder invalt

mjusicamanti.wordpress.com/

per amanti della vera musica

SangueVivo

Ancora solo un battito in più - blog personale di Paolo Minucci

Scientia Salon

An archived blog about science & philosophy, by Massimo Pigliucci

Infinite forme bellissime e meravigliose

si sono evolute e continuano a evolversi

Meneer Opinie

Altijd een mening, maar niet altijd gehinderd door kennis van zaken

The Cambrian Mammal

An evo-devo geek's scientific meanderings

Why Evolution Is True

Why Evolution is True is a blog written by Jerry Coyne, centered on evolution and biology but also dealing with diverse topics like politics, culture, and cats.

Evolution blog

bij dezen en genen

The Finch and Pea

A Public House for Science

voelsprieten

* wonder van het alledaagse *

kuifjesimon

Just another WordPress.com site

The Amazing Comics Men

Comics by Dutch cartoonists Jan the Stripman & Wim the Mysterious Helpman

Barbara Jansma

Prenten, spotprenten en schilderijen

Glaswerk

Ongepoetst en uit de hand

%d bloggers liken dit: